7. ماهی در آکواپونیک

اولین قسمت در این بخش تاًکید بر روی آناتومی و فیزیولوژی ماهیان می باشد که چگونگی نفس کشیدن، هضم غذا و نیز خروج باقیمانده غذای هضم شده یا پساب می باشد. نسبت یا نرخ تبدیل غذا یا FCR مورد بررسی قرار می گیرد که در آبزی پروری یکی از فاکتورهای مهم می باشد و بیان می دارد که چگونه ماهی بطور مؤثری غذای دریافتی را تبدیل به بافت و ماهیچه می نماید. توجه ویژه ای به چرخه زندگی ماهیان از نقطه نظر تولید مثل و نیز ذخیره و نگهداری بچه ماهی جهت نگه داشتن مقدار لازم ماهی در مراحل مختلف شده است. آنگاه فاکتورهای سلامتی و نگهداری مناسب ماهیان در واحدهای آکواپونیک مورد بحث قرار می گیرد که شامل کیفیت آب، مقدار لازم اکسیژن، درجه حرارت، نور و مواد مغذی می باشد. در قسمت سوم شماری از انواع ماهیان مناسب ومخصوص پرورش در واحدهای تجاری آکواپونیک مورد بررسی قرار می گیرد که در این بخش تاًکید بر بر روی ماهیان تیلاپیا، کپور، گربه ماهی، قزل آلا، bass ومیگو می باشد(تصویر1-7). این بخش با قسمت متدها و روشهای مختلف نگه داشتن ماهیان در  سلامتی کامل ونیزبیماریهای مخصوص ماهیان و نحوه پیشگیری از آنها به پایان می رسد.
محل درج تصویر شماره1-7

7-1 آناتومی ماهی، فیزیولوژی و تکثیر(تولید مثل)

7-1-1 آناتومی ماهی

ماهیان از گروه یا نوع مهره داران می باشند که دارای آبشش هستند و در آب زندگی می کنند. اساساً ماهیان از آبشش برای تنفس و بدست آوردن اکسیژن از آب استفاده می نمایند و این در حالی است که در همین محدوده زمانی دی اکسید کربن وضایعات متابولیکی هم آزاد می کنند(تصویر2-7). ماهیان جزء گروه حیوانات خونسرد می باشند و این به این معنا است که دمای بدن آنها بر اساس دمای محیط آب تغییر می کند. ماهیها هم مانند دیگر موجودات تقریباً ازهمان اندامهای موجودات خاکی برخوردار هستند با این تفاوت که دارای کسیه های هوا برای شنا کردن می باشند. این کسیه های هوا که در داخل شکم آنها واقع شده پر ازهوا هستند که ماهیان می توانند بوسیله آن بر فشار آب غلبه کنند و در نتیجه آنها را داخل آب شناور می نماید. بیشتر ماهیان از باله ها برای حرکت استفاده می نمایند و بدنشان حالتی آئرودینامیکی دارد که به کمک این باله ها حرکت، هدایت و عکس العمل های داخل آب را برای آنها تسهیل می کند. پوست بدن آن ها غالباً از پولک پوشیده شده است. بیشتر ماهیان تخم گذارند.  ماهیان ارگانها یا اندامهایی حسی بسیار مطلوب و مناسبی دارند که به آنها اجازه می دهند تا بوسیله آنها ببینند، بچشند، ببویندَ، بشنوند و لمس کنند. علاوه بر این ترکیب بدن بیشتر ماهیان به نحوی است که تفاوت فشار آب در مناطق مختلف عمق آب را تشخیص می دهند.  بعضی از انواع ماهیان حتی می توانند میدانها یا محدوده های الکتریسیته ای یا برقی که بوسیله ضربان قلب ماهیان شکارچی ایجاد می شود را تشخیص دهند. اما در عین حال سیستم مرکزی عصب آنها به خوبی پرندگان و پستانداران  توسعه پیدا نکرده است.

خصیصه اصلی آناتونی خارجی

چشمها- چشمهای ماهیها بسیار شبیه چشمهای حیوانات خاکی نظیر پرندگان و پستانداران است، اما به استثنای لنزها که میزان کروی بودن آنها در ماهیها بیشتر است.  بعضی از ماهیان مانند قزل آلا و تلاپیا از دید چشمهایشان برای پیدا کردن شکار استفاده می کنند، در حالیکه دیگر  ماهیان اساساً در این نوع مواقع از حس بویائیشان استفاده می نمایند.

پولکها- پولکها نقش محافظ را در ماهیان ایفا می کنند و به عنوان یک سپردر مقابل حیوانات شکارچی، عوامل میکربی و بیماری زا ونیز در مقابل موانع خشن و ضمخت  عمل می نمایند.
دهان، فک و آرواره ها- ماهیها عمل بلعیدن غذا را از طریق دهان انجام می دهند و آنرا در گلویشان خرد می کنند. معمولاٌ دهان ماهیها نسبتاً بزرگ می باشد که آنها را قادر می سازد تا شکارشان را علیرغم اینکه  بعضی مواقع بزرگ است  به خوبی ببلعند. بعضی از ماهیها دارای دندان می باشند که بعضی از گونه ها برروی زبانشان قرار دارد. نحوه تنفس ماهیها بدین صورت است که آب را از داخل دهانشان عبور می دهند و از داخل پره های آبشش خازج می کنند.
پوشش آبشش/پره های آبشش- پوشش خارجی آبششها بر روی آبشش قرار گرفته که ازاین عضو بسیار حساس  و آسیب پذیر محافظت می کند. این قسمت معمولاً استخوانی می باشد و می توان آنرا هنگامیکه ماهی در حال تنفس و باز و بسته کردن آن می باشد مشاهده نمود.
مقعد- این قسمت یک خروجی است که در انتهای بدن و زیر باله دمی قرار گرفته است. فضولات جامد و پیشاب(ادرار) از جهاز هاضمه عبور کرده و از شکاف هاضمه یا مقعد خارج می شود. علاوه بر این مقعد یا شکاف هاضمه محلی است که گامت های تولید مثل(اسپرمها و تخمکها) یا سلولهای جنسی از طریق آن به بیرون راه پیدا می کند و آزاد می گردند.  مقعد نقشی مشابه عملکرد مجرای فاضلاب را هم بازی می کند.
باله ها- باله های جفتی، هم باله های پکتورال یا سینه ای (pectoral pins ) و هم باله های پلویک یا خاصره ای  (pelvic pins ) در قسمت زیرین بدن ماهیها قرار گرفته اند. این باله ها قابلیت مانور و کنترل و هدایت ماهیها را تسهیل می کنند. باله های تکی یا طاق، مانند باله پشتی و باله مقعدی در بالا و پایین بدن ماهیها واقع شده اند که حالت بالانس و موازنه ماهیها را به عهده دارند و ثبات و پایداری ماهیها را مشابه عمل کنترل و هدایت ماهیها آسان می کنند. باله دمی دقیقاً برعکس یا مقابل سر ماهیها قرار گرفته است و عملکرد ان ایجاد نیروی عمده رانشی است  و حرکت را برای ماهیها امکانپذیر می کند. باله ها غالباً تیزو برنده هستند و در بعضی مواقع  کیسه های سمی داخلشان قرار دارد که در موارد یا مواقع دفاعی از آنها استفاده می شود.

تنفس

ماهیها از آبشش هایشان  که در دوطرف سرشان قرار گرفته استفاده می کنند تا بتوانند تنفس کنند. آبشش ها از رشته ها یا تارهای ظریفی تشکیل شده اند که حالتی لیف مانند دارند. هرصفحه رشته ای دارای شبکه ای از رگهای خونی می باشد و محدوده  و سطوح وسیعی را تشکیل می دهد که تبادل اکسیژن و دی اکسید کربن را تسهیل می نماید. ماهیها برای تبادل وتغییر گازها آب اکسیژن دار را با فشار وارد دهان خود می کنند و بصورت پمپاژ با فشار آنرا از داخل آبششهایشان خارج می کنند که حاصل آن جذب گاز اکسیژن و نیز خروج و آزاد شدن دی اکسید کربن از آبششها می باشد. در محیط بومی و طبیعی آنان، اکسیژن هم بوسیله گیاهان آبزی از طریق عمل فتوسنتزقابل فراهم است و هم توسط حرکت آب که بوسیله باد و امواج ایجاد می شود اکسیژن جو یا اتمسفردرآب وارد ومخلوط می شود. در صورت فقدان اکسیژن محلول   درآب یا DO بیشتر ماهیان خفه شده و از بین می روند. و بخاطر همین موضوع است که هوا دهی کافی در واحدهای آبزی پروی موفق از اهمیت ویژه، مهم وحیاتی برخوردار می باشد. اما بعضی از ماهیان دارای ارگانها یا اندامهایی هستند که شبیه به شش می باشند که آنها را وادار می کند که بیرون از آب تنفس کنند. گربه ماهی کلاریدای یکی از این گروه ماهی هاست که در آبزی پروری دارای اهمیت ویژه و مهمی می باشد.

مدفوع و پساب ماهیان

هنگامی که ماهیان غذایشان را مورد استفاده قرار می دهند، عمل متابولیزم و هضم غذا انجام می گیرد که متعاقب آن تولید پساب نیتروژنی می باشد. این پساب یا مدفوع نتیجه شکسته شدن یا تجزیه پروتئین ها و استفاده مجدد اسید های آمینه حاصل شده می باشد. این پساب یا مدفوع نیتروژنی برای بدن مضر و سمی می باشند و لازم است تا از بدن خارج شوند. ماهیها از سه طریق این پساب را آزاد یا از بدن خود خارج می سازند. ابتدا امونیاک از طریق آبشش ها در آب منتشر یا آزاد می شود. در صورتی که سطوح آمونیاک در آب پیرامونی در حد بالا باشد امونیاک بصورت مؤثری منتشریا آزاد نمی شود که این عامل باعث تجمع امونیاک در خون می شود و به اندامهای داخلی آسیب وارد می کند. دوم اینکه ماهیها مقداری زیادی تولید ادرار می کنند که از طریق مقعدشان خارج می شود. مقداری نیتروژن(پروتئین، اسیدهای آمینه، آمونیاک) درون پساب های جامد وجود دارد که از طریق مقعد خارج می شود. ماهیها از کلیه هایشان جهت فیلتر یا پالایش کردن خونشان استفاده می کنند و در نتیجه پساب درونی تغلیظ یا جمع می شود و آماده آزاد شدن یا وارد شده به آب پیرامونی می گردد. این پساب ادراری از قانون اسمزی تبعیت می کنند که به ماهی کمک می کند تا میزان نمک بدنشان را درحد متعادل نگه دارند. ماهیان آبهای شیرین نیاز به نوشیدن آب ندارند و در واقع نیاز پیدا می کنند تا بصورت فعالانه ای آب را از آبششهایشان خارج کنند تا خود را در حالتی از تعادل یا بالانس نگاه دارند.

بخس ماهیان تا همین قسمت فوق ترجمه شده است . خواهشمند است در صورتی که این ترجمه تا اینجا مفید واقع شده است با ایمیل یا تلفن اینجانب تماس حاصل فرمایید و نظر خود را اعلام نمایید تا در صورت لازم بقیه آن نیز ترجمه و تقدیم گردد. ضمناً در صورت ادامه ترجمه تصاویر و جداولی که در کتاب اصلی وجود دارد در قسمت ها مختلف این ترجمه درج و توضیحات لازم ارایه خواهد شد. برای دیدن نمونه ترجمه کامل به صفحات آکوا-مقدمه و آکوا اجزاء مراجعه نمایید.